¡Perigo! Acordo Transatlántico, ... Por Ignacio Ramonet

¡Perigo! Acordo Transatlántico

Por Ignacio Ramonet [*]
10.04.2014

Dentro de dous meses, o 25 de maio, os electores españois elixirán aos seus 54 deputados europeos. É importante que, esta vez, á hora de votar se saiba con claridade o que está en xogo. Até agora, por razóns históricas e psicolóxicas, a maioría dos españois -xubilosos de ser, por fin, "europeos"- non se molestaban en ler os programas e votaban a cegas nas eleccións ao Parlamento Europeo. A brutalidade da crise e as desapiadadas políticas de austeridade esixidas pola Unión Europea (UE) obrigáronlles a abrir os ollos. Agora saben que é principalmente en Bruxelas onde se decide o seu destino.

Entre os temas que, nesta ocasión, haberá que seguir con maior atención está o Acordo Transatlántico sobre Comercio e Investimento (ATCI) [1]. Este convenio estase negociando coa maior discreción e sen ningunha transparencia democrática entre a Unión Europea e Estados Unidos (EEUU). O seu obxectivo é crear a maior zona de libre comercio do planeta, con perto de 800 millóns de consumidores, e que representará case a metade do Produto Interior Bruto (PIB) mundial e un terzo do comercio global.

A UE é a principal economía do mundo: os seus cincocentos millóns de habitantes dispoñen, en promedio, duns ingresos anuais per cápita de 25.000 euros. Iso significa que a UE é o maior mercado mundial e o principal importador de bens manufacturados e de servizos, dispón do maior volume de investimento no estranxeiro, e é o principal receptor planetario de investimentos estranxeiros. A UE é tamén o primeiro inversor en EEUU, o segundo destino das exportacións de bens estadounidenses e o maior mercado para as exportacións estadounidenses de servizos. A balanza comercial de bens arroxa, para a UE, un superávit de 76.300 millóns de euros; e a de servizos, un déficit de 3.400 millóns. O investimento directo da UE en EEUU, e viceversa, rolda os 1,2 billóns de euros.

Washington e Bruxelas quixesen pechar o tratado ATCI en menos de dous anos, antes de que finalice o mandato do presidente Barack Obama. Por que tanta présa? Porque, para Washington, este acordo ten un carácter xeoestratéxico. Constitúe un arma decisiva fronte á irresistible subida en poderío de China; e, máis aló de Chinesa, das demais potencias emerxentes do grupo dos BRICS (Brasil, Rusia, a India, Sudáfrica). Hai que precisar que, entre os anos 2000 e 2008, o comercio internacional de China creceu máis de catro veces: as súas exportacións aumentaron un 474% e as importacións un 403%. Consecuencia? Estados Unidos perdeu o seu liderato de primeira potencia comercial do mundo que ostentaba desde facía un século ... Antes da crise financeira global de 2008, EEUU era o socio comercial máis importante para 127 Estados do mundo; China só o era para 70 países. Ese balance investiuse. Hoxe, China é o socio comercial máis importante para 124 Estados; mentres que EEUU só o é para 76.

Que significa iso? Que Pekín, nun prazo máximo de dez anos, podería facer da súa moeda, o yuan [2], a outra gran divisa de intercambio internacional [3], e ameazar a supremacía do dólar. Tamén está cada vez máis claro que as exportacións chinesas xa non só son produtos de baixa calidade a prezos adquiríbeis pola súa man de obra barata. O obxectivo de Pekín é elevar o nivel tecnolóxico da súa produción (e dos seus servizos) para ser mañá líder tamén en sectores (informática, finanzas, aeronáutica, telefonía, ecoloxía, etc.) que EEUU e outras potencias tecnolóxicas occidentais pensaban poder preservar. Por todas estas razóns, e esencialmente para evitar que China se converta na primeira potencia mundial, Washington desexa blindar grandes zonas de libre cambio ás que os produtos de Pekín terían difícil acceso. Neste mesmo momento, EEUU está negociando, cos seus socios do Pacífico [4], un Acordo Transpacífico de Libre Cambio (Trans-Pacific Partnership, TPP, en inglés), xemelo asiático do Acordo Transatlántico (ATCI).

Aínda que o ATCI empezou a xestarse nos anos 1990, Washington presionou para acelerar as cousas. E as negociacións concretas iniciáronse inmediatamente despois de que, no Parlamento Europeo, a dereita e a socialdemocracia aprobasen un mandato para negociar (aceptado tamén, en España, na proposición presentada conxuntamente, no Congreso dos Deputados, polo PP e o PSOE...). Un informe, elaborado polo Grupo de Traballo de Alto Nivel sobre Emprego e Crecemento, creado en novembro de 2011 pola UE e EEUU, recomendou o inicio inmediato das negociacións.

A primeira reunión tivo lugar en xullo de 2013 en Washington, seguida doutras dúas en outubro e decembro [5]. E aínda que as negociacións están actualmente suspendidas debido a desacordos no seo da maioría demócrata no Senado de Estados Unidos [6], as dúas partes están decididas a asinar canto antes o ATCI. De todo isto, os grandes medios de comunicación dominantes falaron pouco, coa esperanza de que a opinión pública non tome conciencia do que está en xogo, e de que os burócratas de Bruxelas poidan decidir sobre as nosas vidas con toda tranquilidade e en plena opacidade democrática.

Mediante ese acordo de marcado carácter neoliberal, EEUU e a UE desexan eliminar aranceis e abrir os seus respectivos mercados ao investimento, os servizos e a contratación pública, pero sobre todo intentan homoxeneizar os estándares, as normas e os requisitos para comercializar bens e servizos. Segundo os defensores deste proxecto librecambista, un dos seus obxectivos será "achegarse o máis posible a unha eliminación total de todos os aranceis do comercio transatlántico en bens industriais e agrícolas". En canto aos servizos, a idea é "abrir o sector servizos, como mínimo, tanto como se logrou noutros acordos comerciais ata a data" e expandilo a outras áreas, como o transporte. Sobre o investimento financeiro, as dúas partes aspiran a "alcanzar os niveis máis altos de liberalización e protección dos investimentos". E sobre os contratos públicos, o acordo pretende que as empresas privadas teñan acceso a todos os sectores da economía (ata ás industrias de defensa), sen discriminación algunha.

Aínda que os medios de comunicación dominantes apoian sen restrición este acordo neoliberal, as críticas multiplicáronse sobre todo no seo dalgúns partidos políticos [7], de numerosas ONG e de organizacións ecoloxistas ou de defensa dos consumidores. Por exemplo, Pia Eberhardt, membro da ONG Corporate Europe Observatory, denuncia que as negociacións leváronse a cabo sen transparencia democrática e sen que as organizacións civís tivesen coñecemento en detalle do que se acordou até agora: "Hai documentos internos da Comisión Europea -declara a activista- que indican que esta se reuniu, na fase máis importante, exclusivamente con empresarios e os seus lobbys. Non houbo un só encontro con organizacións ecoloxistas, con sindicatos, nin con organizacións protectoras do consumidor" [8]. Eberhardt observa con inquietude unha posible diminución das esixencias para a industria alimentaria. "O perigo -comenta- confórmano os alimentos non seguros importados de EEUU que poderían conter máis transxénicos, ou os polos desinfectados con cloro, procedemento prohibido en Europa". Engade que "a industria agrícola-gandeira estadounidense esixe a supresión dos obstáculos europeos a ese tipo de exportacións".

Outros críticos temen as consecuencias do ATCI en materia de educación e de coñecemento científico, pois podería estenderse aos dereitos intelectuais. Neste sentido, Francia, para protexer o seu importante sector audiovisual, xa impuxo unha "excepción cultural". O ATCI non abarcará as industrias culturais.

Varias organizacións sindicais denuncian que, sen ningunha dúbida, o Acordo Transatlántico afondar nos recortes sociais, na redución dos salarios, e destruirá emprego en varios sectores industriais (electrónica, comunicación, equipos de transporte, metalúrxica, papel, servizos ás empresas) e agrarios (gandería, agrocombustíbeis, azucre).

As ecoloxistas europeas e as defensores do comercio xusto explican ademais que o ATCI, ao suprimir o principio de precaución, podería facilitar a supresión de regulacións medio ambientais ou de seguridade alimentaria e sanitaria, á vez que pode supoñer unha merma das liberdades dixitais. Algunhas ONG ambientalistas temen que se comece tamén a introducir en Europa o fracking, ou sexa o uso de sustancias químicas perigosas para os acuíferos, co fin de explotar o gas e o petróleo de enquisto [9].

Pero uno dos principais perigos do ATCI é que incorpora un capítulo sobre "protección dos investimentos", o que podería abrir as portas a demandas multimillonarias de empresas privadas en tribunais internacionais de arbitraxe (ao servizo das grandes corporacións multinacionais) contra os Estados por querer estes protexer o interese público, o cal pode supoñer unha "limitación dos beneficios dos inversores estranxeiros". Aquí o que está en xogo é sinselamente a soberanía dos Estados e o dereito destes para levar a cabo políticas públicas en favor dos seus cidadáns. Para o ATCI, os cidadáns non existen; só hai consumidores, e estes pertencen ás empresas privadas que controlan os mercados.

O desafío é inmenso. E a vontade cívica de parar o ATCI non debe ser menor.

Editorial do 'Le Monde Diplomatique' número 221 do Marzo de 2014.

[*] Ignacio Ramonet, redondela 1943. Xornalista, escritor e análista político. Presidente e director de redación do xornal internacional 'Le Monde Diplomatique'.

Notas.-
[1] En inglés, Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP).
[2] O valor do iuan está aliñado sobre o do dólar estadounidense.
[3] En abril de 2011, no marco da Cimeira dos BRICS en Sanya (illa de Hainan, China), asinou se un acordo de cooperación financeira entre as cinco potencias emerxentes que prevé a apertura de liñas de crédito nas súas moedas nacionais respectivas, co fin de reducir a dependencia a respecto do dólar. En 2008, xa Pequín asinara este tipo de acordo con Arxentina.
[4] Australia, Brunei, Canadá, Chile, Corea do Sur, Xapón, Malaisia, México, Nova Celandia, Perú, Singapur e Vietnam.
[5] Por parte europea, o xefe dos negociadores da UE é o español Ignacio García Bercero.
[6] Léase Le Figaro, París, 4 de outubro de 2013.
[7] Léase, por exemplo, la resolución sobre o ATCI adoptada por Izquierda Unida: http://www.izquierda-unida.es/sites/default/files/doc/RESOLUCION_TLC_UE_... E a posición de Jean-Luc Mélenchon, líder del 'Parti de Gauche' francés: http://europe.jean-luc-melenchon.fr/sujet/grand-marche-transatlantique/
[8] Léase Deutsche Welle en español, 17 de febrero de 2013, http://www.dw.de/tratado-ee-uu-ue-libertades-recortadas/a-17438697
[9] Léase “A Brave New Transatlantic Partnership”, 4 de outubro de 2013, http://corporateeurope.org/trade/2013/10/brave-new-transatlantic-partnership-social-environmental-consequences-proposed-eu-us

Fonte: http://www.monde-diplomatique.es/

Enviado por:
Fernández Sixto, Juan - Monturas (FE)
-jefernandez@navantia.es-
9 de abril de 2014 11:35
forosocialdeferrolterra
-forosocialdeferrolterra@gmail.com-
10 de abril de 2014 01:14
--
Rede Social de Ferrol Terra

Encontro | Foro | Rede de Apoio Mutuo | Arméria Soc Coop
Directorio (Teléfonos, Correos, Blogues e Web)
http://redesocialdeferrolterra.blogspot.com.es/

Documentación:

Reportaxe en RT | EE.UU. quere colonizar Europa co Acordo Transatlántico: http://actualidad.rt.com/actualidad/view/123459-acuerdo-ttip-eeuu-europa-colonia

Documento oficial da CEOE sobre o Acordo Transatlántico:
http://www.ceoe.es/resources/image/a_fondo_negociaciones_acuerdo_transatlantico.pdf
____________