Carta a Jesús Rodríguez Pumar, propietario da antiga Fábrica de Lápis, ... Por Francisco Maceira - Polo mesmo autor: "As ratas da fábrica de lápis de Ferrol"

Carta a D. Jesús Rodriguez Pumar, propietario da fábrica de lapis

Por Francisco Maceira [*]
22.02.2012

Entendo, don Jesús, que, despois de tantos anos de litixio, queira exercer o seu dereito a edificar no solar da fábrica de lapis. Que queira derrubala para levantar vivendas porque a eso precisamente se adica JERPU, empresa da que vostede é propietario. O que xa non entendo tanto é porqué non intenta encaixar o seu proxecto co do Colexio Oficial de Arquitectos ou dos expertos en patrimonio -algún vido de fóra do país- que recomendan conservar elementos , sinais de identidade do noso pasado industrial.

Por que non se chegou a reunir cos que lle querían dar unha visión distinta sobre o tema? Descubrir porqué Hispania é algo máis que unha ruína ou unha niñada de ratas.

Ninguén do seu arredor soubo explicarlle que unha pala tirando cheminea e fachada da fábrica non é progreso. Todo ó contrario, é barbarie. Persoalmente creo que está mal asesorado. Na vida hai algo máis que cartos e cemento. Pode que incluso economicamente fose máis rendible manter en pé ó imaxinario de Johan Sindel.

De tu a tu, don Jesús, teño moitos menos cartos que vostede, pero nin polo dobre dos que ten me gustaría pasar á Historia como o home que destruíu un dos bens máis emblemáticos do patrimonio industrial ferrolán.

[*] Francisco Maceira Rodíguez -Ferrol, 1963.
f.maceira@hotmail.com


Enviada por:

Francisco Maceira

-f.maceira@hotmail.com-

22 de fevereiro de 2012 10:45

______________

As ratas da fábrica de lápis de Ferrol

Francisco Maceira (Ferrol)

Leo estes días na prensa opinións a favor do derrubo da fábrica de lápis de Ferrol. Argumentan que é un edificio carente de valor e que hai moitas ratas. Non din así autoridades expertas en patrimonio industrial que confirman a necesidade de manter alomenos as súas sinais identitarias :fachada, cheminea... Conservar estas pezas non está reñido cos beneficios económicos que lexítimamente reclaman os actuais propietarios do inmoble. Todo o contrario pois as vivendas incrementarían o seu valor si se ubican dentro deste ben único do pasado industrial ferrolán. Cabe recordar que no nome das ratas derrubouse no seu día o barrio de Esteiro. Tamén se vendeu o buque escola "Galatea". No nome das ratas quíxose tirar o casco histórico de Santiago e as murallas de Lugo. Non podemos deixar temas tan importantes como a conservación do noso pasado en mans dos políticos . É verdade que o mundo do Johann Sindel está ameazado polas ratas. Pero non as do solar -que non as hai- senón polas que pululan por dentro das nosas institucións.

Publicado no xornal Diagonal - Lunes 6 de Febreiro de 2012
___________________

Esquerda Unida denuncia irregularidades na retirada do fibrocemento na Fábrica de Lápis - Esquerda Unida chama á mobilización social a prol das reivindicacións das tarballadoras e traballadores de Navantia

INFORMACIÓNS DO GRUPO MUNICIPAL DE ESQUERDA UNIDA

Ferrol, martes 7 de febreiro de 2012

ESQUERDA UNIDA RECLAMARÁ NA COMPARECENCIA DO RESPONSABLE DA SEPI UN COMPROMISO FIRME NESTE ORZAMENTO PARA FINANCIAR O DIQUE FLOTANTE

ESQUERDA UNIDA AMOSA O SEU APOIO ÁS MOBILIZACIÓNS CONVOCADAS POLOS TRABALLADORES E TRABALLADORES DOS ESTALEIROS PÚBLICOS DA COMARCA

O Grupo Municipal de Esquerda Unida quere manifestar públicamente o seu apoio ás mobilizacións convocadas pola plantilla de traballadoras e traballadores dos estaleiros públicos en defensa da carga de traballo e dos investimentos produtivos necesarios. A marcha a pé a A Coruña é outra chamada de atención aos poderes públicos para que defendan os postos de traballo e a cohesión social da nosa comarca, vencellada de xeito certo ao futuro dos estaleiros públicos. Contemplamos con preocupación a secuencia de xuntanzas nas que os responsables do PP evitan comprometer o seu apoio ás demandas da plantilla.

O Grupo Parlamentar de Esquerda Unida reclamará na Comisión de Industria, Enerxía e Turismo do Congreso dos Deputados un compromiso cos investimentos produtivos do estaleiro, en concreto coa construción do dique flotante, ao presidente da SEPI, que vai comparecer a petición deste Grupo político. Cómpre clarexar xa que vai facer o PP nos vindeiros orzamentos do Estado e a posición de EU é nidia: non vale outra que non sexa xa o financiamento do dique flotante. Todo o demáis supón atacar a liña de flotacións dos estaleiros e da nosa comarca, cando suma xa máis de vinte mil persoas no paro.

Esquerda Unida entende que a urxencia da situación do estaleiro esixe do máximo responsable da SEPI o compromiso de que neste orzamento se acordará a partida económica para construír o dique flotante.

O GRUPO MUNICIPAL DE ESQUERDA UNIDA DENUNCIA O INCUMPRIMENTO DAS PRESCRICIÓNS TÉCNICAS ESIXIBLES PARA A DESMONTAXE DOS COMPOSTOS CON AMIANTO

“NON QUEREMOS PRESAS, QUEREMOS CAUTELAS E SEGURIDADE “ SINALA JAVIER GALÁN, “PORQUE SE XOGA COA SAÚDE DAS PERSOAS”

O Grupo Municipal de Esquerda Unida quere denunciar a pasividade da concellería de urbanismo que non está a supervisar a retirada dos elementos da Fábrica de Lápis que conteñen amianto. As fotografías da prensa deixan en claro que non se realiza de xeito correcto a retirada do fibrocemento pola empresa responsable sen que o Goberno Municipal reaccione. Semella que o seu é santificar o que faga o propietario do inmoble, nunha versión perigosa, en termos de saúde laboral, do laissez faire,laissez passer.

Queremos lembrarlle ao Goberno que o artigo 8 do RD 7731997 de 30 de maio, indica con claridade que equipos de protección individual das vías respiratorias hai que empregar nestes casos e os tempos, pausas e tempos totais de traballo diarios que os traballadores poden acometer. As imaxes de prensa publicadas hoxe son elocuentes ao respeito da falla de protección específica en relación ao amianto e incluso da falla de seguridade cando un traballador se atopa nun tellado. Supoñemos que estas situacións deben interesar ao Goberno Municipal, tan interesado el na demolición da Fábrica de Lápis.

Esquerda Unida quere denunciar esta situación e demandar das autoridades municipais un control efectivo deste procedemento. Esiximos que a mesma dilixencia que se tivo para conceder licenza de derribo se teña agora para facer cumprir a legalidade nunha cuestión que ten derivacións e riscos para a saúde pública, en particular para os operarios que traballan na obra. A nosa organización pregúntase cal está a ser o procedemento de retirada do fibrocemento, porque se cadra non é o axeitado. Demandamos información sobre o plan de traballo para coñecer se a retirada se fai de acordo aos protocolos de actuación en vigor. “Non queremos presas, queremos cautelas e seguridade” demanda Javier Galán. O noso Grupo reclama por último que os restos do fibrocemento sexan retirados de xeito hermético para non se espallar no ar, conforme se recolle na normativa en vigor.

Pediamos en xaneiro garantías sobre as medidas adoptadas para a retirada dos elementos de fibrocemento. A contestación a temos hoxe: deixar facer na procura de que se derrube canto antes a Fábrica. Antes que Patrimonio Cultural resolva o recurso de alzada. Pois ben, esa carreira non se pode facer violando a legalidade e poñendo en risco a saúde laboral das persoas. Esquerda Unida esíxelle ao concelleiro de urbanismo que se supervise de xeito estrito o procedemento da retirada do fibrocemento. Xa está ben de compracencias co poderoso, sinala a formación política de esquerdas e ecoloxista.

Esquerda Unida entende que a Inspección de Traballo ten que ocuparse destes incumprimentos da normativa nun tema – o do amianto - de tanto risco e dano na nosa comarca. Pedimos unha intervención que faga respectar á legalidade.

Preguntámoslle ao Goberno Municipal se ten constancia que a empresa encargada desa retirada conste como homologada no RERA e está a cumprir a integridade do preceptuado no RD 396/2006 de 31 de marzo. Queremos que se faga público o estudo que avalía e controla o ambiente no traballo derivado da existencia de amianto. Dese estudo séguese a elaboración dun plan de traballo específico e a implementación dunha vixiancia continua sobre o estado de saúde das e dos traballadores encargados de manipular o fibrocemento. Queremos que se fagan públicos estes documentos, que serven para garantir a seguridade dos traballadores da obra. “Non queremos outro caso Sánchez Aguilera” , sinala Yolanda Díaz.

Grupo Municipal de EU Ferrol


Enviado por:

Ferrol Esquerda Unida

-eu-ferrolterra@esquerdaunida.org-

8 de fevereiro de 2012 13:56

Prezadas/os amigas/os: achegamos dúas INFORMACIÓNS do Grupo nas que denunciamos as irregularidades na retirada do fibrocemento na Fábrica de Lápis e pedimos a intervención do Goberno Municipal e a da Inspección de Traballo, e unha segunda na que chamamos á mobilización social a prol das reivindicacións da plantilla de Navantia. Saúdos, Ramiro Marier
_______________________

Anomia e anemia, ... Por Miguel Reimúndez González e Alexandre Carrodeguas

Na loita por salvar da piqueta a Antiga Fábrica de Lapis Hispania non só se discute a pervivencia desta arquitectura racionalista, senón tamén o xeito de facer cidade que queremos os ferroláns e ferrolás. Moitas das cidades europeas que foron importantes focos industriais, sustentaron dende os anos oitenta do pasado século a súa estratexia de recuperación na revitalización do seu patrimonio construído como xerme dunha oferta turística singular e, sobre todo, unha anovada calidade urbana, na que instalar novos veciños e novos empregos. Dentro desta estratexia destacou a revitalización das súas instalacións industriais en desuso para localizar usos públicos, como museos, centros socio-culturais e universidades, que, pola cativa escala do tecido dos seus cascos históricos, non tiñan cabida noutro lugar que nas vellas factorías situadas no seu contorno inmediato. Pero tamén foron moitas as empresas que decidiron potenciar a súa imaxe corporativa aproveitando a singularidade destas arquitecturas e, de paso, utilizar a súa aposta pola recuperación urbana como un argumento comercial máis diante da sociedade. Esta aposta foi clara e coherente. O exercicio das políticas públicas (urbanística, de vivenda, de promoción económica e turística) foi explícito e apoiado maioritariamente por unha sociedade que non admitía contradicións entre unhas e outras, que defendía como modelo comercial o pequeno comercio, como política inmobiliaria a rehabilitación e como modelo de mobilidade a peonil, a bicicleta e o transporte público. En conxunto, foi asumindo, non sen batalla, con naturalidade a defensa da súa identidade urbana como principio de actuación. Ferrol non o fixo e deixou pasa-lo tempo deixando esmorecer o seu ricaz patrimonio herdado, en prol dunha modernidade mal entendida, trasnoitada, por falta de consenso político e social en torno a un proxecto de cidade. Por todo iso a defensa da Fábrica de Lapis cobra aínda máis sentido no actual contexto de crise económica. Non se trata de mantela como está ou derrubala, senón entre derrubala ou aproveitala para mellorar as oportunidades da cidade e do barrio de Ferrol Vello en termos de imaxe urbana, calidade de vida, interese cultural, proxección turística, etc. Dáse, en definitiva, entre o modelo seguido nos últimos 25 anos e o modelo do porvir.

Comisión Cidadá pola Recuperación de Ferrol Vello

[*]Miguel Reimúndez González, arquitecto e Alexandre Carrodeguas da Comisión Cidadá

Enviado por:

Alexandre Carrodeguas

-republicadetraballadoras@gmail.com-

5 de fevereiro de 2012 18:46

__________________

Salvar a fábrica de lapís, avanzar cara a Ferrol patrimonio da humanidade, ... Por Xoán Carmona Badía

Por Xoán Carmona Badía [*]

05.02.2012

Perante da mirada non sei se distraída ou resignada das institucións responsables da conservación do noso patrimonio, comezaron xa as obras de demolición da Fábrica de Lápices de Ferrol, probablemente o elemento máis representativo do patrimonio industrial de carácter civil da cidade. Sorprende, cando menos, porque como xa ten reflectido a prensa durante estas últimas semanas e como teñen manifestado o Colexio de Arquitectos, o colectivo de Veciños do Ferrol Vello e moi diversas persoas e colectivos, vaise derrubar un edificio que reúne unha presada de valores estéticos e históricos de primeira magnitude, apreciados non só polos ferroláns senón por todos os que como visitantes, como turistas ou como estudosos da historia e do patrimonio industrial tivemos a ocasión de coñecelo. O patrimonio industrial –que é o conxunto de edificios, maquinaria, tradicións de traballo e demais elementos que configuran os vestixios das actividades de tal caste– é unha parte do patrimonio cultural que nos países avanzados goza da mesma protección que outros elementos deste último. O patrimonio industrial ten un lugar, o mesmo que as obras de arte ou as construcións destinadas ao culto relixioso, nas actividades da Unesco e nos convenios que con esta institución ten asinado España. O Consello de Europa emitiu no seu intre dúas Recomendacións sobre o tema: a 872 (ano 1979) relativa á arqueoloxía industrial, e unha posterior, a nº R (90) 20 relativa á protección e á conservación do patrimonio técnico, industrial e de obras de arte en Europa. A alcumada Carta de Nizhni Tagil do ano 2003, representa unha posición que consensúa a valoración que nun amplísimo número de países recibe hoxendía o patrimonio industrial. Unha das mostras da importancia que as institucións internacionais outorgan ao patrimonio industrial é o feito da súa inclusión nas listas de bens culturais Patrimonio da Humanidade. O primeiro elemento do patrimonio industrial que recibiu esta distinción foi a mina de sal polonesa de Wieliczka, que a obtivo no 1978 e desde aquela ven recibindo miles de visitantes anuais chegando a acadar no ano 2011 nada menos que un millón dezanove mil. Posteriormente outros diversos elementos do patrimonio industrial de diversos lugares acadaron tamén o distintivo, de xeito que na actualidade hai xa corenta.

A importancia da etiqueta Patrimonio da Humanidade non é descoñecida no Ferrol, pois é precisamente unha das arelas da cidade a de conseguila, e a tal obxectivo teñense dedicado non poucos esforzos. O conxunto do Arsenal e das fortificacións da ría posúen unha dimensión, unha singularidade e unha autenticidade que merecen sen ningunha dúbida a devandita distinción, e todos agardamos que mais cedo que tarde a academos. Pero, ¿de que tipo de patrimonio falamos cando falamos desta cuestión? Pois dunhas instalacións industriais extraordinarias e duns elementos igualmente valiosos de protección militar. En definitiva, dun complexo no que a cerna é o patrimonio industrial: un arsenal militar que chegou ser nalgún intre o mais importante de Europa.

Non só por coherencia senón tamén por estratexia á hora de acadar un obxectivo no que a competencia é dura, o entorno histórico do noso futuro Patrimonio da Humanidade ten que ser igualmente coidado. De xeito coherente con este obxectivo –non sei se premeditada ou casualmente– pero coherente en todo caso, foi incoada e aprobada recentemente a declaración do Casco Vello de Ferrol como Ben de Interese Cultural. O que sí que non resulta, xa que logo, coherente e que agora se derrube o máis importante elemento do patrimonio industrial contido dentro do Casco Vello para construír un edificio que vai romper a estética e superar en altura ao que ven substituír. E que ademais se vai colocar xusto a carón do Baluarte de San Xoán, que está incluído na solicitude de declaración de Ferrol Patrimonio da Humanidade.

A Fábrica de Lapis ten en primeiro lugar un enorme valor histórico. Porque representa a matriz de todo un conxunto de industrias civís que se desenvolveron na cidade entre os anos 1940 e 1980; representa o pulo empresarial dunha cidade que trataba de romper co prexuízo de non ser quén de ter empresas propias distintas das públicas; e representa as tradicións de traballo dun espazo fabril no que chegaron a convivir case catrocentos operarios. Pero a singularidade e o interese da Fábrica de Lápices soborda claramente o local, pois foi a única desta especialidade en toda a historia de Galicia, unha das poucas que existiron nunca en territorio español, e un caso de extremo interese de importación de tecnoloxía na España pechada de aqueles anos.

A Fábrica de Lápices ten en segundo lugar un importante valor arquitectónico e estético. Non só pola súa elegancia, singularidade e vontade de estilo, rara nas fachadas dos establecementos industriais galegos, senón tamén pola súa probable autoría. Aínda que non está completamente demostrado que o seu proxecto fora obra de Rodolfo Ucha, a combinación na súa fachada de elementos art-decó e propiamente racionalistas así coma unha mán de testimuñas persoais inducen a pensar que foi o grande arquitecto ferrolán o autor do traballo.

E a Fábrica de Lápices ten un enorme valor como elemento do propio Casco Vello ferrolán. Na arquitectura e na memoria popular. E ten, ademais, o valor do contraste, é a outra fábrica histórica que queda no Ferrol. Unha fábrica con un triple valor, situada a poucos metros do futuro Patrimonio da Humanidade. Unha boa actuación na antiga Hispania sería unha boa carta de presentación sobre a capacidade da cidade de mirar polo seu patrimonio industrial. O fundamentalismo é un dos principais enemigos dunha política urbana practicable e sensata. Quizás non sexa preciso conservar toda a finca da Fábrica de Lapis. Mesmo semella que unha parte está nunha situación de difícil reversibilidade. Pero non é este o caso da fachada principal e do edificio de oficinas, que en realidade representan unha parte pequena do total. Nin tampouco da cheminea. Existen instancias que poden forzar a paralización cautelar do derrubamento e existen instancias que poden negociar a conservación das partes “máis nobles” da Fábrica de Lápices con destino a dotacións culturais ou doutro tipo, sen que se vulnere a normativa urbanística en vigor nin os dereitos adquiridos pola propiedade. Pero compre que actúen con urxencia. ¿Pensa alguén que derrubar un importante elemento do noso patrimonio industrial é unha boa forma de gañar posicións para conseguir que outros elementos do mesmo acaden a consideración de Patrimonio da Humanidade?

[*] Xoán Carmona Badía, é catedrático de Historia e Institucións Económicas da USC e vocal do Comité Internacional para a Conservación do Patrimonio Industrial (TICCIH-España)

Enviado por:

Alexandre Carrodeguas

-republicadetraballadoras@gmail.com-

5 de fevereiro de 2012 13:48

____________________