Mundo Iribarren [*]
12.12.2010
Cando lin "La Casa Verde", moi novo aínda, quedei cativado pola prosa de Mario Vargas Llosa. Gusto que se mantivo co paso do tempo coa lectura das súas outras novelas e contos e canto artigo ou ensaio seu pasa-se polas miñas mans. Recordo unha oportunidade, en que esperando algo, atopei un deses traballos en follas de xornais soltas que colocaran no chan por razóns de limpeza. Lin-mo completico. Polo xeral producía-se un radical e absoluto desacordo ao tratar-se de cuestións políticas, xeopolíticas ou sociais que son os temas da maioría dos seus artigos.
O escritor peruano ou español, é o novo galardoado de fala hispana co Premio Nóbel de Literatura. O cal como é costume, recibiu de mans do Rei Carlos Gustavo de Suecia. De feito desde fai algún tempo circula por Internet un discurso da súa autoría relativo ao importante momento, onde fala brillantemente de literatura por suposto, da vida e da súa vida e non podían faltar as súas xa clásicos e obsesivos ataques a Cuba socialista e Venezuela Bolivariana.
Vargas Llosa foi das primeiras figuras descollantes do Boom literario dos anos sesenta en América Latina, o noso segundo descubrimento ante o mundo. Naquel momento, como ben o di no seu discurso, era marxista, era de esquerda. Hai unha soada anécdota de que el en ocasión dunha actividade nun gran auditorio, baixou ata a primeira fila onde se atopaba Carlos Fientes a quen cravou un só carallazo sen mediar palabra. Se rumoraba que a trompada debeu-se a chismecitos aos cales era afecto o escritor mexicano. O certo é que o incidente coincide co tempo en que o aínda peruano abandonou os camiños da esquerda latinoamericana, para abrazar en corpo e alma o máis reaccionario e dereitista do espectro político.
Presumíbel que outro tanto fixo Carlos Fuentes tempo despois. Non se entendería doutra forma o que escriba o prólogo á chamada "multimedia" que se mandou a facer Gustavo Cisneros e que bautizaron co rimbombante nome de "o empresario global".
Algo parecido pasou con Jorge Luís Borges pero ao revés. Para o meu xuvenil espírito era incomprensible que un escritor como Borges, autor de tan sabias e voadas ficcións, vangarda do movimento literario que por aqueles anos sorprendía ao mundo cunha literatura que florecía cargada de forza e de vida. Puidese ser un reaccionario, simpatizante declarado como o era, das terríbeis ditaduras que por aqueles anos sufría o pobo arxentino.
Pero co autor do Alehp e Ficcións produciuse un dos moitos milagres realizados por esa máxica expresión das loitas populares como o son a Nais de Praza Maio. O escritor concedeu-lles unha entrevista naqueles tempos duros do terror, reunión da que saíu chorando e declarando que cría ser tan só cego da vista, pero que neste día comprendera que a súa cegueira era da alma. De alí en diante non se contou cun socialista, nin tan sequera simpatizante, máis se coa solidariedade decidida dun home das súas luces coa xusta causa da loita contra o militarismo fascista e asasino.
Cando se preparaba a edición dos tres tomos dos Contos completos de Julio Cortázar, a editorial que os publicou (Colección Punto de Lectura) para prologa-los recorreu a un texto sobre o Gran Cronopio que escribiera Mario Vargas Llosa en 1992. A pesar dos vinte anos de idade que os diferenciaba, foron grandes amigos compartindo o traballo e a bohemia das rúas de Paris e Grecia onde se coñeceron.
A recado para este prologo contaban coa aprobación da súa compañeira Aurora Bernárdez e de quen conservan os seus dereitos. Fermoso texto, cargado loxicamente de toda a erudición do amigo e colega peruano, permanente admirador e eternamente agradecido. Cheo de respecto salvo cando de abordar a cuestión política trate-se. Desde a primeira páxina dese prólogo, no segundo parágrafo xa se alegra Vargas de que Aurora, de quen Cortázar había estado separado, acompaña-o nos seus últimos meses e de que grazas a ela "tivo un enterro sobrio, sen as previsíbeis pallasadas dos corvos revolucionarios, que tanto se aproveitaron del nos últimos anos".
Digo irrespeto porque á fin e ao cabo eses "pallasos" foron os que soberanamente nos últimos tempos da súa vida asumiu como os seus amigos Cortázar. Conta que deixou de ve-lo por varios anos e que cando o atopou era outro Cortázar, separou-se de Aurelia, xa había estado repartindo os seus poemas entre as barricadas do maio francés e xa pechaba filas con Cuba socialista e Nicaragua Sandinista. Participaba en canta vaina presenta-se se, fumaba marihuana e compraba pornografía. Atopou-no moi cambiado, aínda que lle recoñece a mesma prestancia e o mesmo ímpeto, o mesmo espírito.
Sabemos, que esas dislocadas referencias a Cuba e Venezuela no seu discurso de agora en Suecia non son meras mensaxes do patrocinante. Son reflexo dunha actitude de vida, claramente asumida, quen sabe produto de que choque ou rolo existencial. E quen sabe se aquel carallazo do auditorio teña que ver coas causas. Porque francamente, na miña humilde opinión, esa actitude case obsesiva, tratándo-se dun brillante escritor cara a elementos da política, parecen ser síntomas de certa insania. Percibe-se un discurso obsesivo, fundamentalista máis que analítico.
Grazas a deus existiu ese proverbial talento e as posibilidades de tanta disciplina, porque dunha historia como a do raparigo que logo de pasar a infancia rezando-lle e persignando-se ante unha foto do pai supostamente morto. Aos once anos a súa mamá infórma-lle que a partir dese momento irían vivir co santo, que obviamente nin estaba morto nin era tan santo. E de alí en diante o peche e a escritura; que anteriormente fora o divertimiento da familia, pasa a converter-se nunha forma de escape clandestina. Se nos pomos a ver demasiado san resultou o carajito.
Nese discurso Vargas Llosa prodiga-se en loas cara ao flexíbel, fluído e pouco traumática que foi a suposta transición do franquismo cara á "democracia" en España. Claro os milleiros de mortos xa se produciron ao principio e durante boa parte das tres décadas posteriores de ditadura. Para finalmente unxir en rei por "a graza de deus" ao máis gris principiño que se puido conseguir. Despois foi cousa de impor un que outro cambio "gato pardiano", para dar-lle un verniz democrático ao réxime e establecer nen máis nen menos un franquismo sen franco. O chamado Partido Popular, hexemónico indiscutido desta etapa, non é máis que o franquismo adecuado ás novas circunstancias para un estado igual e é neste momento quen dita as pautas a un cada vez máis entregado Partido Socialista Obreiro Español.
Trata-se dun premio literario, pero polo momento que se vive no mundo, pola institución que o outorga e polo mesmo galardoado é imperioso velo desde o punto de vista político. A oposición venezolana está facendo circular o discurso por Internet con certa intensidade. Cabería agora preguntar Cantos discursos no recibimento do Nobel leramos? Se seica o de García Márquez que foi unha verdadeira peza do realismo máxico. E diso xa fai moito tempo.
Pero onde lle pon a guinda ao pastel é na narración do seu proceso para converter-se en cidadán español. Feito ou proceso que no meu humilde entender non quedou para nada claro. É dicir non termina de saber-se por que carallo adquiriu esa cidadanía. Pero o máis cume é como ese latino, ese disertador de como Perú e España son "as dúas caras dunha mesma realidade" Ese latinoamericano, que tan de político sensible dá-llas, nin sequera por demagoxia fai mención no seu "histórico discurso" ao inferno que viven os seus compatriotas ou ex compatriotas? peruanos e latinoamericanos na crítica situación que se vive en Europa e moi especialmente na "democratísima" España, país que conta coa gloria de ser onde se nos acuñou o enaltecedor nome de "Sudacas". Algo así como suramericanos de merda.
Esa realidade, esas inxustizas, ese racismo e xenofobia contra os nosos pobos. Canalla retribución logo da fraterna solidariedade con que acubillou a nosa América aos miles de inmigrantes que viñeron de alá na posguerra, a reconstruír as súas vidas, as súas familias, a súa prosperidade como xente, como irmáns. Parece non interesar para nada ao noso nóbel laureado o que lle interesa é que en Cuba se desenvolve un proceso revolucionario que os tolea e Venezuela Bolivariana marcha polo mesmo camiño. Non se pode entender máis que como tolemia a teimuda obsesión contra a marcha revolucionaria dos pobos.
Magoa tanta grandeza literaria, botada polo albañal das estreitezas humanas. Quen sabe que de vainas puideron-lle pasar ao pobre raparigo que o converteron na cara escura e a cara luminosa dunha mesma moeda.
Brillante cando di que ás novas xeracións hai que convence-las de que "a ficción é máis que un entretemento, máis que un exercicio intelectual que aguza a sensibilidade e esperta o espírito crítico. É unha necesidade imprescindible para que o mundo siga existindo, renovándose e conservando en nós o mellor do humano. Para que non retrocedamos á barbarie da incomunicación e a vida non se reduza ao pragmatismo dos especialistas que ven as cousas en profundidade pero ignoran o que as rodea, precede e continúa. Para que non pasemos de servirnos das máquinas que inventamos a ser os seus serventes e escravos".
Entón un pregunta-se lería este señor o que el mesmo escribiu? ou Onde estará a final de contas a man que escribe as vainas?
[*] Mundo Iribarren
mundoiribarren@gmail.com
Fonte: aporrea.org
Debuxo de Allan McDonald que é un caricaturista hondureño.
Texto traducido, ao Galego, por Ártabra 21, apoiando-se nos recursos públicos de tecnoloxía lingüística desenvolvidos polo Seminario de Lingüística Informática (SLI) da Universidade de Vigo.
___________________________
Hoxe na revista "Pueblos", sae publicado un interesante artigo que xa foi publicado noutros medios dixitais, do político e antropólogo mexicano Gilberto López e Rivas. Artigo que desde Ártabra 21 convidamos a ler.
Mario Vargas Llosa: egocentrismo e exabruptos da intelectualidade neoliberal
Gilberto López e Rivas
Domingo 12 de Decembro de 2010, por Revista "Pueblos"
En memorábel discurso de aceptación do Premio Nobel de Literatura 2010, Mario Vargas Llosa volveu sobre os seus pasos trillados nos ámbitos da política e a reiteración autobiográfica, que con prosa impecábel demostra que foi e segue sendo un home elixido para transcender o seu medio e ensinar ao mundo que o senón do intelectual latinoamericano é ser marxista de mozo e reaccionario de vello, iso si, laureado e adulado pola dereita cosmopolita e neoliberal á que defende e admira. [>>> Ler máis]
__________________________________